Zasady i rezultaty kontroli przez PIORiN nad materiałem szkółkarskim
Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) działa jako organ nadzorujący produkcję, ewaluację, jakość oraz obieg materiału szkółkarskiego, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Oficjalny kwalifikator jest odpowiedzialny za ocenę polową określonych rodzajów lub gatunków roślin wymienionych w załączniku I Dyrektywy Rady 2008/90/WE. Z drugiej strony, surowiec szkółkarski klasy CAC podlega ocenie dostawcy pod supervizją Inspekcji. Przyjrzyjmy się najważniejszym wynikom ubiegłorocznej oceny, zanim przejdziemy do danych z bieżącego roku.
W 2023 roku PIORiN przeprowadziła ocenę na obszarze 551,42 ha uprawy kwalifikowanego i elitarnego materiału szkółkarskiego roślin sadowniczych. Kontrola urzędowa została wykonana w 200 szkółkarskich gospodarstwach.
Produkcja materiału szkółkarskiego miała miejsce w 1061 gospodarstwach, z czego 27 specjalizowało się wyłącznie w produkcji kwalifikowanego materiału szkółkarskiego, 173 gospodarstwa produkowały materiał kwalifikowany i CAC, natomiast 861 gospodarstw wytwarzało tylko surowiec szkółkarski klasy CAC.
Wiodącymi regionami w produkcji kwalifikowanego materiału szkółkarskiego są województwa lubelskie, mazowieckie i kujawsko-pomorskie. Największą powierzchnię wśród ocenianych typów surowca szkółkarskiego zajmują szkółki drzew owocowych – 239,67 ha (43,5%), plantacje podkładek wegetatywnych – 105,57 ha (19,1%) oraz plantacje sadzonek truskawek – 96 ha (17,4%).
Produkcja kwalifikowanych drzewek owocowych w 2023 r. wyniosła nieco ponad 7,4 mln sztuk, co jest spadkiem o 23% w porównaniu do roku 2022. Jabłoń domowa dominowała w produkcji drzewek owocowych. Asortyment odmian był bardzo różnorodny i obejmował 75 odmian.
W 2023 roku produkcja kwalifikowanych krzewów jagodowych wyniosła nieco ponad 11,9 mln sztuk. Porzeczka czarna, borówka wysoka i malina miały największy udział w tej produkcji. Produkcja kwalifikowanych sadzonek truskawek wyniosła około 77 mln sztuk, co oznacza wzrost o 15,2% w porównaniu z rokiem 2022.
Materiał szkółkarski klasy CAC jest coraz częściej stosowaną alternatywą dla kwalifikowanego lub elitarnego materiału szkółkarskiego. W roku 2023 produkcja surowca szkółkarskiego CAC drzewek owocowych odbywała się na powierzchni 743 ha, gdzie wyprodukowano około 31,4 mln drzewek. To jest wzrost o 9,9% w porównaniu z poprzednim rokiem. Ogólnie rzecz biorąc, produkcja drzewek owocowych CAC była pięciokrotnie większa niż drzewek kwalifikowanych.
