Cyprysik Lawsona – odmiany i wymagania uprawowe
Cyprysik Lawsona to jedna z najpopularniejszych roślin iglastych wykorzystywanych w polskich ogrodach. Jego elegancki pokrój i bogactwo odmian sprawiają, że stanowi doskonały wybór zarówno do małych przydomowych ogródków, jak i rozległych założeń parkowych. Przyjrzyjmy się bliżej wymaganiom i najciekawszym odmianom tego wyjątkowego drzewa.
Charakterystyka cyprysika Lawsona
Chamaecyparis lawsoniana, znany powszechnie jako cyprysik Lawsona, to gatunek drzewa iglastego pochodzący z zachodniej części Ameryki Północnej. W naturalnych warunkach osiąga imponujące 50-60 metrów wysokości, jednak w uprawie ogrodowej rzadko przekracza 15-20 metrów. Cyprysik charakteryzuje się stożkowym pokrojem, delikatnym łuskowatym igliwiem oraz aromatyczną, czerwonobrązową korą, która z wiekiem malowniczo łuszczy się pasami.
Cyprysik Lawsona należy do rodziny cyprysowatych (Cupressaceae) i jest jednym z sześciu gatunków z rodzaju Chamaecyparis.
Roślina ta wyróżnia się niezwykłą zmiennością genetyczną, co pozwoliło na wyselekcjonowanie ponad 200 odmian różniących się pokrojem, barwą igliwia oraz tempem wzrostu. Ta różnorodność sprawia, że cyprysiki Lawsona są prawdziwym skarbem dla szkółkarzy i projektantów ogrodów, oferując rozwiązania dla niemal każdej koncepcji przestrzeni zielonej.
Popularne odmiany cyprysika Lawsona
Wśród licznych odmian cyprysika Lawsona możemy wyróżnić kilka charakterystycznych grup, które różnią się pokrojem i zastosowaniem w ogrodzie:
Odmiany kolumnowe
Columnaris – jedna z najbardziej rozpoznawalnych odmian cyprysika kolumnowego, osiągająca 15-20 m wysokości. Wyróżnia się wąskim, smukłym pokrojem i niebieskozieloną barwą igliwia. Jest to odmiana szybko rosnąca, przyrastająca nawet 30 cm rocznie, co czyni ją idealną do szybkiego tworzenia naturalnych ekranów.
Alumii – zachwyca intensywnie niebieskim igliwiem i regularnym, stożkowym pokrojem. Dorasta do 10-12 m wysokości. Odmiana ta jest szczególnie ceniona ze względu na efektowną barwę, która sprawia, że często jest nazywana cyprysem niebieskim. Stanowi wyrazisty akcent kolorystyczny w ogrodzie przez cały rok.
Odmiany karłowe i półkarłowe
Ellwoodii – niezwykle popularna odmiana o niebieskosrebrzystym igliwiu i zwartym, stożkowym pokroju. Cyprysik Ellwoodii dorasta do 3-4 m wysokości i 1,5 m szerokości, co czyni go idealnym do mniejszych ogrodów. Można go również formować na pniu jako eleganckie małe drzewko, doskonale prezentujące się przy wejściach czy na tarasach.
Minima Glauca – urocza karłowa odmiana o niebieskim igliwiu, dorastająca zaledwie do 1 m wysokości. Idealnie nadaje się do małych ogrodów, na wrzosowiska czy do uprawy w pojemnikach. Jej powolny wzrost i kompaktowy pokrój sprawiają, że nie wymaga częstego przycinania.
Odmiany o nietypowym zabarwieniu
Golden Wonder – odmiana o złocistożółtym igliwiu, które szczególnie intensywnie wybarwia się na słonecznych stanowiskach. Dorasta do 5-6 m wysokości. Jej jasna barwa wspaniale rozświetla ciemne zakątki ogrodu i tworzy efektowny kontrast z ciemnozielonymi roślinami.
Wisselii – charakteryzuje się ciemnozielonym, gęstym igliwiem i wąskim, kolumnowym pokrojem. Ta odmiana jest szczególnie ceniona ze względu na intensywny kolor i regularny wzrost. Jej ciemna zieleń stanowi doskonałe tło dla roślin kwitnących.
Wymagania uprawowe cyprysika Lawsona
Aby cyprysik Lawsona prawidłowo się rozwijał i zachował swój dekoracyjny wygląd przez długie lata, należy zapewnić mu odpowiednie warunki:
Stanowisko i gleba
Cyprysik Lawsona najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych lub półcienistych. Preferuje gleby żyzne, przepuszczalne, o umiarkowanej wilgotności i lekko kwaśnym odczynie (pH 5,5-6,5). Roślina źle znosi zarówno długotrwałą suszę, jak i nadmiar wody, który może prowadzić do gnicia korzeni i zamierania całych roślin.
Uwaga: Cyprysik Lawsona źle toleruje stanowiska silnie zacienione, gdzie jego igliwie może tracić intensywność barwy, a pokrój staje się luźniejszy i mniej atrakcyjny.
Pielęgnacja i nawożenie
Młode rośliny wymagają regularnego podlewania, szczególnie w okresach suszy. Starsze okazy są bardziej odporne na przesuszenie, jednak długotrwały brak wody może prowadzić do osłabienia drzewa i jego podatności na choroby. Jeśli zauważymy, że cyprys usycha od wewnątrz, może to być sygnał zbyt suchego podłoża, ataku szkodników lub infekcji grzybowej.
Nawożenie najlepiej przeprowadzać wczesną wiosną, stosując nawozy wieloskładnikowe przeznaczone dla roślin iglastych. Unikajmy nawożenia późnym latem i jesienią, gdyż może to stymulować wzrost młodych przyrostów, które nie zdążą zdrewnieć przed zimą, co zmniejszy odporność roślin na mróz.
Odporność na mróz i choroby
Większość odmian cyprysika Lawsona jest odporna na mrozy występujące w polskim klimacie (do -25°C). Młode rośliny warto jednak zabezpieczać na zimę, szczególnie w pierwszych latach po posadzeniu, osłaniając je agrowłókniną lub matami słomianymi.
Cyprysik Lawsona może być atakowany przez choroby grzybowe, zwłaszcza w warunkach nadmiernej wilgotności. Najczęściej spotykane problemy to:
- Fytoftoroza – objawiająca się brunatnieniem i zamieraniem igliwia od podstawy pędów
- Zgorzel pędów – powodująca usychanie młodych przyrostów i stopniowe zamieranie całych gałęzi
- Rdza – widoczna jako pomarańczowe lub rdzawe plamy na igłach, prowadząca do ich przedwczesnego opadania
Zastosowanie w ogrodzie
Dzięki różnorodności odmian, cyprysik Lawsona znajduje szerokie zastosowanie w ogrodach:
Odmiany kolumnowe sprawdzają się jako majestatyczne soliterowe nasadzenia, elementy kompozycji żywopłotowych lub jako naturalne ekrany osłaniające przed wiatrem i hałasem. Cyprysik szybko rosnący, jak odmiana 'Columnaris’, doskonale sprawdza się w tworzeniu wysokich, efektownych żywopłotów, które szybko zapewnią prywatność.
Formy karłowe i półkarłowe są idealne do małych ogrodów, ogrodów skalnych, wrzosowisk oraz jako rośliny pojemnikowe na tarasy i balkony. Ich niewielkie rozmiary i powolny wzrost sprawiają, że nie dominują w przestrzeni, a jednocześnie wprowadzają element zimozielonej struktury.
Odmiany o barwnym igliwiu stanowią doskonały akcent kolorystyczny, ożywiający monotonię zieleni w ogrodzie przez cały rok. Szczególnie efektownie prezentują się zimą, gdy większość roślin traci liście, a ogród wydaje się pozbawiony koloru.
Cyprysiki Lawsona pięknie komponują się z innymi roślinami iglastymi oraz wrzosowatymi, tworząc efektowne kompozycje przez cały rok. Warto łączyć je z roślinami o kontrastowych barwach i fakturach, aby podkreślić ich unikatowy charakter – np. złociste odmiany z ciemnozielonymi cisami czy niebieskie formy z czerwonolistnymi berberysami.
Niezależnie od wybranej odmiany, cyprysik Lawsona to roślina, która przy odpowiedniej pielęgnacji będzie przez długie lata stanowić ozdobę każdego ogrodu, zachwycając swoim eleganckim pokrojem i pięknym igliwiem. Jego wszechstronność i dekoracyjność sprawiają, że pozostaje jednym z najchętniej wybieranych drzew iglastych w polskich ogrodach.
