Zarząd Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zmaga się z niedoborem środków

Obecny zarząd Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) stoi przed wyzwaniem znalezienia dodatkowych finansów. Najbardziej napięta sytuacja panuje w programie Czyste Powietrze, gdzie brakuje funduszy do realizacji zadań. Konta NFOŚiGW są praktycznie puste, a liczba niespłaconych rachunków ciągle rośnie. Co tydzień wpływa do funduszu wniosek o wypłatę dotacji z programu Czyste Powietrze na łączną kwotę około 100 mln zł. Na dzień 26 stycznia zaległości w wypłacie dotacji wynosiły około 500 mln zł, a na przekazanie środków czekało 20 tys. rodzin, jak podaje Andrzej Guła, szef Krakowskiego Alarmu Smogowego.

Program Czyste Powietrze jest obecnie wart więcej niż 22 mld zł, a podpisane umowy to prawie 18 mld zł, przy wypłatach na poziomie nieco poniżej 9 mld zł. Rząd prowadzi intensywne dyskusje na temat możliwości przesunięcia środków, aby ten kluczowy program przeciwdziałania smogowi nie upadł. Nie ma mowy o zatrzymaniu przyjmowania wniosków. Co tydzień wpływa około 4 tys. nowych wniosków, głównie od ubogiej populacji, która otrzymuje dotacje pokrywające 100% kosztów netto (bez VAT) inwestycji. Beneficjenci mają też możliwość skorzystania z zaliczki wpłacanej bezpośrednio na konto wykonawcy.

Po zwiększeniu kwot dofinansowania na termomodernizację budynków i wymianę starych pieców, wartość wnioskowanej pomocy podwoiła się w ciągu roku. Program ten praktycznie pochłonął wszystkie „nieprzeznaczone” środki, które były dostępne w NFOŚiGW, blokując inne programy finansowane z funduszy krajowych. Ministerstwo Klimatu planowało przeznaczyć „przeznaczone” środki, które NFOŚiGW wpłaca na Fundusz Dróg Samorządowych (propozycja poprzedniego rządu), ale zabrakło czasu na uzyskanie podpisu prezydenta pod ustawą budżetową.

Wbrew pozorom, pieniądze zostaną znalezione. NFOŚiGW otrzymał 200 mln zł z Krajowego Planu Odbudowy, a dokładniej z 5 mld euro (ok. 22 mld zł) zaliczki, które Bruksela wypłaciła Polsce po dodaniu do KPO rozdziału RePower EU. Teraz na Czyste Powietrze ma trafić kolejne 398 mln zł. Jak twierdzi jeden z urzędników, te środki wystarczą na spłatę wszystkich zaległych faktur i pokrycie bieżących potrzeb programu.

Choć to nadal niewielka suma w porównaniu z potrzebami, do Polskiego Funduszu Rozwoju, który zarządza prefinansowaniem KPO, wpłynął już wniosek o wypłatę 770 mln zł. Wkrótce NFOŚiGW zamierza złożyć kolejny wniosek o wypłatę 790 mln zł. Aby PFR mógł wypłacić fundusze na Czyste Powietrze, muszą wyrazić na to zgodę trzy ministerstwa: klimatu, funduszy unijnych i finansów.